Biogram Zygmunta Jaźwińskiego posła na Sejm III kadencji w latach 1930-1935
Zygmunt Jaźwiński był posłem na Sejm III kadencji w latach 1930- 1935, kaliskim adwokatem, ofiarą Auschwitz.
Urodził się 24 lipca 1890 roku w Chojnie, w powiecie sieradzkim, zmarł 31 stycznia 1941r. w Oświęcimiu.
Był synem Bronisława Jaźwińskiego i Marii z domu Gryglewicz. W 1916 roku ożenił się z Marią Reginą z domu Neuman, następnie został ojcem Bronisława Jaźwińskiego (adwokata w Łodzi).
Ukończył gimnazjum w Kole, studiował prawo na uniwersytetach w Petersburgu i Moskwie.
Po ukończeniu studiów, od 1914 do 1916 roku, pełnił funkcję obrońcy sądowego w Kole.
W 1916 roku przeniósł się do Kalisza, gdzie zaczął pracować jako adwokat. Został właścicielem willi przy ówczesnej Alei Józefiny 4 , nazywanej willą Jaźwińskiego (dzisiejszej Villi Calisia , znajdującej się przy Alei Wolności )
Obok praktyki zawodowej prowadził ożywioną działalność polityczną. Jako członek Stronnictwa Narodowego i z ramienia tego Stronnictwa był posłem na Sejm w latach 1930 – 1935.
Bral czynny udział w pracy społecznej, działał w Towarzystwie Przyjaciół Teatru, w Patronacie nad Więźniami , był członkiem Komitetu Honorowego Stowarzyszenia Rzemieślników Chrześcijan pod wezwaniem św. Józefa w Kaliszu i innych stowarzyszeniach. Zaliczał się do członków popierających Kaliską Ochotniczą Straż Pożarną. Był aktywnym działaczem Towarzystwa Prawniczego Oddział w Kaliszu, którego, przed wybuchem II wojny światowej , został ostatnim prezesem.
Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 wraz z żoną i synem wyjechał do Warszawy, nie podejmując tam pracy jako adwokat, działał w konspiracji. 20 listopada 1940 r. wraz z Ignacym Dąbrowskim oraz grupą dziennikarzy z Kuriera Warszawskiego został aresztowany, osadzony na Pawiaku w Warszawie. 3 miesiące później, 6 stycznia 1941 r. został on wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu ,w którym zmarł. Depesza z wiadomością o śmierci zaginęła w czasie Powstania Warszawskiego. 16 maja 1946 roku żona Maria i syn Bronisław założyli sprawę cywilną w sprawie stwierdzenia zgonu Zygmunta Jaźwińskiego w sądzie grodzkim w Kaliszu. Rozprawa miała miejsce 25 czerwca 1946 roku w Kaliszu. Współwięzień z Oświęcimia - Antoni Sroka, lat 42 zameldowany Kalisz ul Częstochowska 1 zeznawał w sprawie :
„Stycznia 1941 roku widziałem jak Zygmunt Jaźwiński został ciężko pobity oprawca kopał go po piersiach. Następnego dnia dowiedziałem się o zgonie Jasińskiego a na trzeci dzień dopiero wiedziałem go w skrzyni wraz z drugim trupem skrzynia te odwiedziliśmy do krematorium.”
Sąd Grodzki w składzie: sędzia M. Michałkowski, prokurator J. Olszewski, pełnomocnik T. Osiński na podstawie zeznań i zgromadzonych dokumentów zatwierdził datę zgonu Zygmunta Jaźwińskiego na 31.01.1941 rok. Rozprawa kosztowała 58 zł.
Zygmunt Jaźwiński poza dużym doświadczeniem zawodowym, sumiennością odznaczał się życzliwością dla ludzi, niezwykłą pogodą ducha i łatwością obcowania z ludźmi, co zyskiwało mu ogólny szacunek sympatię.
Klaudia Pfeifer, Natalia Pośpiech